IPINAGDIRIWANG sa Setyembre 23 ang Pandaigdigang Araw ng Wikang Pang-Senyas at ang tema para sa 2020 ay “ang Wikang Pangsenyas ay para sa Lahat!!!”.
Mayroong 72 milyon bingi sa buong mundo at tinatayang mayroong 300 na iba’t ibang wikang pangsenyas. Iba ang istraktura at gramatika nito sa wikang binibigkas at marapat lang bigyan ng katumbas na importansya ang mga ito sapagkat napakalaki ang epekto nito sa buhay ng mga bingi at kanilang pamilya at lipunang bahagi sila.
Batay sa 2000 census, mayroong 121,000 bingi sa Pilipinas. Ang Filipino Sign Language o FSL ang kanilang taal na wikang pangsenyas. Tulad ng ibang wikang pangsenyas, iba ang istraktura nito sa wikang binibigkas tulad ng Filipino o Tagalog. Kinikilala ng batas na ang FSL ay mother tongue ng mga bingi sa RA 10533 (Batas ng K to 12) at itinatanghal itong Pambansang wikang pangsenyas ng Pilipinas sa RA 11106 ( FSL Act).
Mayroong tatlong bagay na maaaring gawin upang maging makabuluhan ang araw ng wikang pangsenyas.
Una, mag-aral ng FSL. Malaking bagay na mabati ng may pandinig ang mga walang pandinig sa wikang pangsenyas. Hindi ito mahirap gawin. Maraming Youtube videos na ginawa upang ang mga senyas ng hello, ano ang pangalan mo , kamusta ka, halika kumain tayo, ay madaling matututuhan. Kahit ang Iglesia niCristo ay may video na ginagamit sa misyon ng pangangaral ng Salita ng Diyos sa wikang pangsenyas. Siguraduhin lang natin na ang papanoorin ay pang FSL. Iba ito sa wikang pangsenyas na American Sign Language.
Pangalawa, tumulong mapalaganap ang kaalaman saw wikang pangsenyas. Ito ang layunin ng pitak na ito ngayong linggo. Mali ang sinaunang paniniwala na ang mga bingi at pipi ay bobo at inutil. Kung totoo ito, ibig sabihin ba ay matalino ang mga may pandinig at nagsasalita? Hindi dapat itago at ikahiya ng pamilya ang isa sa kanila na bingi. Dapat tularan sila Maria ( Rosa Rosal) at Jose (Tony Santos), na hindi ikinahiya angkanilang panganay na si Miguel (Leroy Salvador) kahit ito ay bingi sa pelikulang Biyaya ng Lupa( 1958).
Sabi nga ni Marlee Martin, “kayang gawin ng mga bingi ang lahat ng bagay maliban lamang sa makarinig.”Bilib ako sa aking kababata na bingi. Ang kanyang mga magulang at mga kapatid ay nag-aral ng wikang pangsenyas upang makausap at makapagbasa siya.Marahil, alam ng kanyang amang abogado na pinagbabawal ng Civil Code ang mga bingi o pipi na makipagsunduan sa mga kontrata kung hindi ito marunomg magbasa. Dahil dito, nakapagtapos siya ng pag-aaral. Nakapag- asawa ng kapwa bingi. Nagkaroon silang dalawang anak na may pandinig at isa rito ay aking inaanak sa binyag. Ang pagiging bingi ay hindi isang kabawasan ng dangal bilang tao.
Binigyan diin ni Dr. Christine Yoshinaga-Itano na “ang mga bingi ay kakaiba ang pangunahing pamamaraan ng pandama upang makakilos sa mundong ito. Nagiging kapansanan lamang ito kapag bigo ang sistema ng edukasyon ng bansa na maghatid ng programana akma sa kanila.”
Sa kabila ng RA 10533 at RA 11106, ang mga organisasyon ng mga bingi ay hindi sinasali at pinatutulong sa pagbuo ng edukasyon para sa mga bingi at pipi. Patunay nito ang Dep Ed Department Order No. 21 , series of 2019 na walang katanggap tanggap na programa para sa mga mag-aaral na bingi. Totoo, ang bilang nila ay katiting lang kung ikukumpara sa 20 milyon populasyon ng mag-aaral mula kinder hanggang Senior High School, subalit hindi masasabi ng pamahalaan na para sa lahat ang edukasyon kung ang mga bingi ay naiiwan. Ang ganitong sistema ay dapat tuldukan na. Kung magpapatuloy pa rin ito, para na lang sinabi ng pamahalaan sa pagong at matsing na ang sukatan ng talino ay sa bilis ng pag-akyat sa puno ng saging. Hindi ito makatarungan.
Mababait ang mga guro sa special education program. Mahaba ang kanilang pasensya at lampas sa langit ang kanilang malasakit sa mga estudyante nila subalit kulang ang kanilang kaalaman sa wikang pangsenyas. Sa pre-service pa lang kita na ang kakulangan ng sistema ng edukasyon ng Pilipinas para masakop ang lahat ng mga batang mag-aaral. Walang subject sa kurikulum ng teacher education courses na nagtuturo ng wikang pangsenyas. At wala rin ito sa in-service training ng DelEd. Paano pa kaya ngayon sa distance learning? Di kaya lalong maiwanan ang mga estudyanteng bingi sa special education class ng DepEd?
Ang ikatlong paraan ng pagdiriwang ng araw ng wikang pangsenyas ay ang paglapit ng mga komunidad ng mga bingi sa mga opisyales ng gobyerno upang kunan sila ng video ng pagbati sa araw ng wikang pangsenyas gamit ang FSL. Mainam na pagkakataon ito upang magkalapit ang pamahalaan at ang komunidad ng mga bingi para makita ang daan upang lumaganap ang mga prograna ng pamahalaan na maisasali sila.
Ang mga programa sa telebisyon, lalo na sapaghahatid ng mga balita, ay may obligasyon din na magpalabas ng aktwal na salin sa FSL batay sa utos ng RA 11106 subalit bahagya lang itong nasusunod. Mayaman sa batas , pero salat sa gawa. Masamang senyas ito.
